Μόνος σαν το φεγγάρι

via

Στους πίνακες του Μπρελέρ το φεγγάρι εμφανίζεται πάντα μισό, ξαπλωμένο οριζόντια, με τις δύο μυτερές άκρες του προς τα πάνω, σαν γόνδολα που πλέει στα νυχτερινά κύματα. Δεν είναι καμιά ιδιοτροπία του ζωγράφου, έτσι είναι πραγματικά το φεγγάρι στη Μαρτινίκα. Στην Ευρώπη το μισοφέγγαρο είναι όρθιο: μαχητικό, σαν μικρό ανακαθισμένο αγρίμι, έτοιμο να χιμήξει, ή, αν θέλετε, σαν τέλεια τροχισμένο δρεπάνι˙ το φεγγάρι στην Ευρώπη είναι πολεμικό φεγγάρι. Στη Μαρτινίκα είναι γαλήνιο. Γι’ αυτό ίσως ο Ερνέστ του έδωσε ένα θερμό, χρυσαφί χρώμα˙ στους ονειρικούς πίνακές του αντιπροσωπεύει μιαν απρόσιτη ευτυχία.

Παράξενο: μιλάω σχετικά με μερικούς Μαρτινικέζους και διαπιστώνω ότι δεν ξέρουν πώς ακριβώς εμφανίζεται το φεγγάρι στον ουρανό. Ρωτάω τους Ευρωπαίους: θυμάστε το φεγγάρι στην Ευρώπη; Τι σχήμα έχει όταν έρχεται, τι σχήμα έχει όταν φεύγει; Δεν ξέρουν. Ο άνθρωπος δεν κοιτάζει πια τον ουρανό.

Το εγκαταλειμμένο φεγγάρι κατέβηκε στους πίνακες του Μπρελέρ. Αλλά αυτοί που δεν το βλέπουν πια στον ουρανό δεν θα το δουν ούτε και στους πίνακες. Είσαι μόνος, Ερνέστ. Μόνος σαν τη Μαρτινίκα στη μέση των νερών. Μόνος σαν την λαγνεία του Ντεπέστρ μέσα στο μοναστήρι του κομμουνισμού. Μόνος σαν πίνακας του Βαν Γκογκ κάτω απ’ το ηλίθιο βλέμμα των τουριστών. Μόνος σαν το φεγγάρι που δεν το βλέπει κανένας.

(1991)

Μίλαν Κούντερα, Συνάντηση

Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ
Μετάφραση Γιάννης Η. Χάρης